یکی از مهم ترین و پرکاربردترین تجهیزات در برق صنعتی و سیستم های قدرت، کنتاکتور است. این تجهیز با تحریک بوبین داخل کنتاکتور از طریق ولتاژ AC یا DC، جهت قطع و وصل کردن مدارهای قدرت از راه دور به کار گرفته می شود. هم چنین این تجهیز یکی از اجزای لازم برای تابلوهای برق است و به آن کلید الکترومغناطیسی (Electromagnetic Contact) نیز گفته می شود. در اینجا می خواهیم به شناخت و نحوه استفاده از این تجهیز بپردازیم.کنتاکتور برق نوعی کلید الکترومغناطیسی است که جهت قطع و وصل کردن مدار از طریق یک سیم پیچ مغناطیسی به کار برده می شود. یعنی با تحریک یا وصل شدن این سیم پیچ مغناطیسی یا بوبین کنتاکتور وصل می گردد و مدار سه فاز یا تکفاز را وصل می نماید و برعکس با قطع شدن ولتاژ بوبین، کنتاکتور قطع می گردد. این مزیت سبب می شود که بتوان مدار را از راه دور و از هر نقطه ای قطع و وصل کرد. طبق این تعریف، کنتاکتور با بهره گیری از عملکردی مشابه عملکرد رله، در آمپراژ بالا به کار برده می شود. هم چنین می توان نتیجه گرفت که به علت استفاده در آمپراژ بالا، سرعت قطع و وصل کنتاکت های آن در مقایسه با رله کمتر است.
بر روی هر کنتاکتور یک یا دو کنتاکت باز و بسته فرمان وجود دارد که می توان از آنها در مسیر فرمان و تحقق بخش های فرمانی مدار استفاده کرد. کنتاکتورها برای رنج جریان های مختلف و در ابعاد و اندازه های متفاوت ساخته می شوند. از پر کاربردترین آمپرهای کنتاکتورها می توان به 9 تا 800 آمپر اشاره کرد. همچنین ولتاژ بوبین کنتاکتورها می توانند متنوع باشند و در ولتاژ های 24 و 48 و 110 و 220 و 380 ولت AC و DC ساخته شوند. بوبین کنتاکتورها می توانند در صورت خرابی تعویض شوند و همچنین می توان برای به کارگیری در ولتاژهای دلخواه مختلف، از بوبین مناسب استفاده نمود.

نحوه عملکرد کنتاکتور

زمانی که اختلاف پتانسیل به دو سر بوبین کنتاکتور اعمال می گردد، بوبین یا سیم پیچ بر اثر عبور جریان دارای میدان مغناطیسی می گردد و همانند آهنربا قسمت متحرک هسته را به خود جذب می کند. در محل جذب کنتاکت هایی وجود دارند که با قطع و وصل شدن هسته، قطع و وصل می شوند و به صورت کلید عمل می نمایند. در داخل کنتاکتور برق دو عدد فنر موجود است که هنگام قطع بودن بوبین کنتاکتور، وظیفه برگرداندن قسمت متحرک به حالت عادی را بر عهده دارند.

مفهوم علایم و شماره های روی کنتاکتور

A1 و A2: ورودی بوبین کنتاکتور / قسمت فرمان دهنده سیم پیچ

+ و ــ :علامت + که همان ورودی A1 است، ورودی مثبت بوبین و علامت ــ نشانگر ورودی A2 یا همان ورودی منفی بوبین می باشند.

L1 و L2 و L3 یا پیچ های شماره 1 و 3 و 5: ورودی سه فاز

T1 و T2 و T3 یا پیچ های شماره 2 و 4 و 6: خروجی سه فاز

حروف L و T مربوط به استاندارد IEC بوده و در استاندارد VDE ورودی ها را با حروف R و S و T و خروجی ها را نیز با حروف U و V و W علامت گذاری می کنند.

این اعداد تک رقمی نشان دهنده کنتاکت های اصلی کنتاکتور می باشند که برای بخش قدرت به کار می روند.

NO:کنتاکت های Normally Open، کنتاکت هایی که قبل از عملکرد، باز هستند.

NC:کنتاکت های Normally Close، کنتاکت هایی که قبل از عملکرد، بسته هستند.

اعداد دو رقمی کنار پیچ های NO و NC:

اعداد دو رقمی، نشانگر کنتاکت های کمکی کنتاکتور بوده و در قسمت فرمان به کار می روند.

هرگاه رقم دوم عدد دو رقمی ای که در کنار پیچ ها نوشته شده، اعداد 1 و 2 بودند، تمامی آنها نشان دهنده کنتاکت های باز یا همان NC ها هستند. مانند: 21، 22، 31، 32، 41 و 42

هرگاه رقم دوم عدد دو رقمی ای که در کنار پیچ ها نوشته شده، اعداد 3 و 4 بودند، تمامی آنها نشان دهنده کنتاکت های باز یا همان NO ها هستند. مانند: 13، 14، 23، 24، 33 و 34

اجزاء داخلی کنتاکتور

1. محفظه / قاب عایقی

2. بدنه / پایه کنتاکتور

3. قاب سیم پیچ

4. حامل و پوشش کنتاکت ها

5. مغناطیس ثابت / آهنربا

6. حلقه اتصال کوتاه / حلقه نگهدارنده هسته آهنی ثابت

7. کنتاکت ثابت

8. کنتاکت متحرک

9. پیچ ترمینال

10. سیم پیچ / بوبین

11. فنر کنتاکتور

12. صفحه فلزی انتهایی / پوشش فوقانی

برندها

کنتاکتور هیوندای (Hyundai)

کنتاکتور ال اس (LS)

کنتاکتور اشنایدر (Schneider)

کنتاکتور زیمنس (Siemens)